تیتر یک - جایی برای پرواز اندیشه‌های خوب

دکتر مهدی حنطه اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد و حسابداری در گفتگوی تفصیلی با «نسیم» در ارزیابی خود از عزم دولت یازدهم برای اجرایی کردن سیاستهای اقتصاد مقاومتی اظهار کرد: متاسفانه عزم چندانی برای اجرای این سیاستها در دولتمردان یازدهم مشاهده نمی شود، به شکلی که با وجود گذشت دو سال از ابلاغ این سیاستها رهبر معظم انقلاب از دولتمردان می خواهند که ستاد اقتصاد مقاومتی تشکیل دهند.

وی افزود: وقتی ما صحبت از مقاومت در اقتصاد می کنیم، یعنی باید یک قرارگاه برای اقتصاد کشور ایجاد شود. بنابراین دولت باید قرارگاه اقتصاد مقاومتی را شکل دهد، زیرا این سیاستها برای لایه های مختلف اقتصاد ایران نقشهای متعددی را تعریف کرده است.

دولت در این دو سال سیاستهای اقتصاد مقاومتی را به برنامه عملیاتی با زمان بندی مشخص تبدیل نکرد

این استاد اقتصاد دانشگاه با انتقاد از رویکرد دولت در قبال اقتصاد مقاومتی عنوان کرد: دولت باید راهبردهای کلی اقتصاد مقاومتی را که مقام معظم رهبری ابلاغ کردند، به برنامه های عملیاتی و بخشی تبدیل کرده و طیف بندی زمانی این برنامه ها را هم در نظر می گرفت، که متاسفانه چنین اتفاقاتی در این دو سال نیفتاد.

حنطه در تشریح جزئیات سیاستهای اقتصاد مقاومتی عنوان کرد: برخی از بندهای این سیاستها ماهیت کوتاه مدت دارند و برخی دیگر ماهیت میان مدت و بلند مدت دارند که در بازه 10 سال به بالا نتیجه می دهند، اما متاسفانه دولت به هیچکدام از این موارد توجهی نکرد و حتی آنها را به صورت صوری هم به دستگاهها تکلیف نکرد!

وزارت اقتصاد دو سال را برای اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی هدر داد

وی با انتقاد از عملکرد ضعیف وزارت اقتصاد در این زمینه به نسیم گفت: بعد از دو سال آقای محمدی معاون وزیر اقتصاد به تازگی در رسانه ملی اعلام کردند که ما از دستگاههای مختلف برای حوزه اقتصاد مقاومتی برنامه خواستیم، که متاسفانه این اقدام بسیار دیر انجام شد و دو سال زمان در این خصوص به هدر رفت.

این اقتصاددان با اشاره به لزوم انتقال مفهوم اقتصاد مقاومتی خطاب به محافل اندیشه ای عنوان کرد: باید تلاش می شد تا اندیشه اندیشمندان ما، از اقتصاد لیبرالی به اقتصاد مقاومتی انتقال پیدا می کرد، که متاسفانه این اتفاق نیفتاد. اقتصاد مقاومتی یک انتقال پارادایمی است و تا این انتقال پاردایمی را نداشته باشیم، در عرصه عمل اقتصاد مقاومتی در معرض اجرا قرار نمی گیرد.

آیا مشاورانی که تحصیلکرده غرب هستند به اقتصاد مقاومتی اعتقادی دارند؟

حنطه با بیان این که مشاوران اقتصادی دولت تحصیلکرده غرب هستند و اعتقادی به اقتصاد مقاومتی ندارند، به نسیم گفت: یادمان نرودکه مشاوران اقتصادی این دولت همه تحصیلکرده خارج از کشور هستند، که با مبانی فکری اقتصاد غربی تعریف خاصی از انسان دارند، بنابراین اقتصاد مقاومتی برای آنها جانیفتاده است.

وی با تاکید بر لزوم تبدیل شدن اقتصاد مقاومتی به عنوان یک گفتمان عمومی در بین خواص اقتصادی، تصریح کرد: رهبری در دیدار با مسئولین فرمودند  در حال حاضر اقتصاد مقاومتی بیشتر به عنوان لقلقه زبانها مطرح شده است، که این مسئله بیانگر نگاه شعاری مسئولان به مقوله اقتصاد مقاومتی است.

این عضو هیات علمی دانشگاه افزود: دولت باید در این دو سال در بخش اندیشه سازی و عملیاتی اقتصاد مقاومتی کار می کرد، که متاسفانه چنین کاری را انجام نداد و ما نشانی از اقتصاد مقاومتی در لایه های مختلف اقتصاد مانند صنعت، معدن، خدمات، کشاورزی و نفت و گاز نمی بینیم.

چرایی تن ندادن دولت به سیاستهای اقتصاد مقاومتی

حنطه اصلاحات ساختاری را پیش مقدمه ای برای اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی دانست و گفت: یکی از دلایل اجرا نشدن اقتصاد مقاومتی در این دو سال نبود عزم در دولت یازدهم، برای اصلاحات ساختاری است. به طور مثال ما شاهد این هستیم که در این دولت به پیوند میان سیاستهای اقتصاد مقاومتی و اصل 44 قانون اساسی توجهی نشد و یا قوانینی که برای بهبود فضای کسب و کار مورد توجه بود، مورد بی مهری دولت واقع شد.  

افزایش افسار گسیخته نقدینگی و واردات جلوی اجرای اقتصاد مقاومتی در این دو سال را گرفت

وی با با بیان این که دولت برای اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی کارهایی را انجام داد که نباید انجام می داد خاطرنشان کرد: از جمله این موارد می توان به افزایش افسار گسیخته نقدینگی و افزایش واردات، اشاره کرد. متاسفانه در این دولت سیاستهای تجاری ما از یک قاعده پیروی نکرده  و ما با حجم عظیمی از واردات به ویژه واردات کالاهای غیر ضروری رو به رو بودیم.

این استاد دانشگاه اقتصاد مقاومتی را یک مفهوم قرآنی دانست که با اندیشه های غربی مشاوران اقتصاد دولت در تضاد است و بیان کرد: مقاومت اصولا ریشه در مفاهیم اصیل قرآنی دارد و نمونه های زیادی از وجود این مفهوم درقرآن کریم وجود دارد، بنابراین استقامت ارتباط زیادی با حوزه ایمان دارد و این که مقام معظم رهبری فرمودند برای اجرای این سیاستها به کسانی نیاز است که اعتقاد و ایمان به اقتصاد مقاومتی داشته باشند کاملا درست است، زیرا  این مفهوم الهام گرفته از آیات قرآن است.

نگاه لیبرالی دولتمردان نمی تواند اقتصاد مقاومتی را به سر منزل مقصود برساند

حنطه با بیان این که نگاه لیبرالی دولتمردان نمی تواند اقتصاد مقاومتی را به سرمنزل مقصود برساند، عنوان کرد: اقتصاد لیبرالی انسان را مصرف کننده ای قرار داده، که به دنبال حداکثر لذایذ است و دائما به دنبال پاسخگویی به نیازهای نامحدود خود با امکانات محدود است، در حالی که در اقتصاد مقاومتی که بر پایه مفاهیم قرآنی است، تعالی انسان مدنظر قرار گرفته است. وقتی مشاورین کابینه یازدهم همه با مفاهیم اقتصاد غربی خو، گرفته اند نمی توانند مفاهیم اقتصاد مقاومتی را پیاده کنند.

با این مشاوران اقتصادی و این کابینه نمی توان اقتصاد مقاومتی را پیاده کرد

وی خاطرنشان کرد: دلیل انفعال دولت یازدهم در اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی این است که در حال حاضر یک تقابل ایدئولوژیک اتفاق افتاده است که به حوزه عمل سرایت کرده است، بنابراین با این مشاوران و این کابینه نمی توان اقتصاد مقاومتی را پیاده کرد. همچنین پیاده سازی اقتصاد مقاومتی نیازمند یک روحیه انقلابی است که مدیران این دولت با این روحیه نسبت وسیعی ندارند.

این اقتصاددان اقتصاد مقاومتی را خروجی الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت دانست و تصریح کرد: در اواخر دهه 80 که همزمان با ورود ایران به دهه چهارم انقلاب اسلامی بود، رهبری بحث دهه پیشرفت و عدالت را مطرح کردند و در همان زمان بود که بحث الگوی ایرانی- اسلامی پیشرفت مطرح شد. الگوی ایرانی- اسلامی پیشرفت مقتضیات الزامات و بایسته هایی دارد، که اقتصاد مقاومتی یکی از آنهاست.

اقتصاد مقاومتی بخشی از الگوی ایرانی- اسلامی پیشرفت است

حنطه گفت: این واژه اولین بار توسط شخص رهبری مطرح شد، پس ما می توانیم بگوییم اقتصاد مقاومتی بخشی از الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت هم می تواند باشد و اگر الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت یک مفهوم در حقیقت کلی باشد همه حوزه ها را در بر می گیرد و بنابراقتضاعات این زمان خاص در این لایه مطرح شد.

دانشگاهها، حوزه های حاکمیتی و اجرایی اقتصاد مقاومتی را درک نکرده اند

وی خاطرنشان کرد: در ابتدا که این مفهوم توسط رهبری مطرح شد درک واحدی توسط اندیشمندان، متولیان حکومتی و مسئولین اجرایی در این خصوص وجود نداشت و در واقع سه لایه دانشگاهها، حوزه های اجرایی و حوزه های حاکمیتی ما هیچ درکی از این مفهوم نداشتند. به جرات می توانم بگویم هنوز هم درک واحدی از این مفهوم استراتژیک وجود ندارد. این مهم ترین مشکلی است که می تواند پیشروی اقتصاد مقاومتی باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران مرکز تصریح کرد: نه تنها این دولت بلکه دولتهای گذشته هم اعتقاد راسخی به مفهوم اقتصاد مقاومتی نداشتند و علت آن این است که وقتی نظام اقتصادی ما یک نظام دولت سالار و نفت سالار است، بنابراین مفاهیم اقتصاد مقاومتی از درون آنها نمی جوشد و به سختی می تواند جوانه بزند.

نمره دولت در توجه به اقتصاد مقاومتی بسیار پایین است

حنطه با انتقاد از عدم توجه دولت یازدهم به اقتصاد مقاومتی عنوان کرد: وقتی سیاستهای اقتصاد مقاومتی مطرح شد، دولت بیشتر تکیه خود را روی مسئله سیاست خارجی گذاشت و طبق ادعای خودشان به مهار نابسامانی های اقتصادی پرداختند. بنابراین مجالی برای عملیاتی کردن سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی به وجود نیامد. از این حیث نمره دولت بسیار پایین است. اگر دولت عامدانه به اقتصاد مقاومتی بی توجهی کرده باشد، گناه نابخشودنی انجام داده است.